เวียนเทียนกลางน้ำ ณ.กว๊านพะเยา

ประเพณีไทยเวียนเทียนกลางน้ำ ณ.กว๊านพะเยา

วัดติโลกอาราม เป็นโบราณสถานแห่งหนึ่งที่จมอยู่ในกว๊านพะเยา เป็นวัดที่พระเจ้าติโลกราช แห่งราชอาณาจักรล้านนา โปรดให้พระยายุทธิษถิระเจ้าเมืองพะเยาสร้างขึ้นในราวปี พ.ศ.๒๐๑๙-๒๐๒๙ ในบริเวณที่เรียกว่า บวกสี่แจ่ง พร้อมทั้งพระราชทานเงินก่อสร้าง จำนวน ๑๐ แสนเบี้ย และในพิธีผูกพัทธสีมาวัดติโลกอาราม มีพระเถระชั้นผู้ใหญ่ของเมืองพะเยาประมาณ ๗ วัด มาร่วมพิธีอีกด้วย       

วัดแห่งนี้เป็นชื่อวัดที่ปรากฏอยู่ในศิลาจารึก ซึ่งถูกค้นพบได้ในวัดร้างกลางกว๊านพะเยาหรือในบริเวณหนองเต่าจากข้อความที่ปรากฎในศิลาจารึก ทำให้รู้ว่าวัดนี้มีอายุเก่าแก่มากว่า ๕๐๐ ปี สร้างในสมัยพระเจ้าติโลกราช กษัตริย์ผู้ครองเมืองเชียงใหม่ วัดนี้มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์เพราะเป็นวัดที่มีผู้ปกครองเมืองพะเยาได้สร้างถวาย เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติแก่พระติโลกราช ในฐานะทรงเป็นกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่แห่งอาณาจักรล้านนา       วัดติโลกอาราม เป็นวัดที่จมอยู่ในกว๊านพะเยามานานกว่า ๖๘ ปี สาเหตุที่จมน้ำเนื่องจากในปี พ.ศ.๒๔๘๒ กรมประมงสร้างประตูกั้นน้ำในกว๊านพะเยาเพื่อกักเก็บน้ำจึงทำให้กว๊านพะเยาที่แต่เดิมเป็นชุมชนโบราณ และมีวัดอยู่เป็นจำนวนมากต้องจมน้ำในที่สุด    

       

พระพุทธรูป (หลวงพ่อศิลา)เป็นพระพุทธรูปหินทรายปางมารวิชัย อายุกว่า ๕๐๐ ปี ค้นพบเมื่อปี ๒๕๒๖ ในบริเวณวัดติโลกอารามที่จมอยู่ใต้น้ำ ชาวบ้านจึงได้อัญเชิญมาประดิษฐานที่วัดศรีอุโมงค์คำ จนกระทั่งวันอาทิตย์ที่ ๑๙ สิงหาคม ๒๕๕๐ จึงได้อัญเชิญหลวงพ่อศิลากลับไปประดิษฐานบริเวณที่เป็นที่ตั้งของวัดติโลกอารามกลางกว๊านพะเยา เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้นั่งเรือไปสักการบูชา และเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวทางน้ำของเมืองพระเยา       พระพุทธรูป(หลวงพ่อศิลา)ได้ถูกค้นพบเมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๖ ณ.บริเวณวัดร้างที่จมอยู่ใต้น้ำในกว๊านพะเยา ซึ่งต่อมาค้นพบหลักฐานชื่อวัดติโลกอาราม และชาวชุมชนรอบกว๊านพะเยาจึงได้อัญเชิญพระพุทธรูป(หลวงพ่อศิลา) มาประดิษฐานที่วัดศรีอุโมงค์คำ ตั้งแต่ปี พงศ. ๒๕๒๖ เป็นต้นมา และในวันอาทิตย์ที่ ๑๙ สิงหาคม ๒๕๕๐ จังหวัดพะเยาร่วมกับคณะสงฆ์จังหวัดพะเยา และชุมชนรอบกว๊านพะเยามีความประสงค์จะอัญเชิญพระพุทธรูป(หลวงพ่อศิลา)อายุกว่า ๕๐๐ ปีกลับไปประดิษฐานไว้ ณ วัดติโลกอารามกลางกว๊านพะเยา และได้กำหนดจัดพิธีอัญเชิญพระพุทธรูป(หลวงพ่อศิลา) เริ่มตั้งแต่ เวลา ๐๖.๓๐ น. มีพิธีบวงสรวง ณ วัดศรีอุโมงค์คำ เวลา ๐๗.๕๙ น.เคลื่อนองค์พระพุทธรูป(หลวงพ่อศิลา)ออกจากแท่นประดิษฐานวัดศรีอุโมงค์คำ สู่รถขบวนอันเชิญ ซึ่งจะจัดตามแบบประเพณีไทยโบราณล้านนาเคลื่อนขบวนแห่ไปตามถนนสายหลักในเขตเทศบาลเมืองพะเยา ผ่านประตูเมืองสำคัญ คือ ประตูปู่ยี่ ประตูชัย ประตูเหล็ก เข้าสู่ลานอนุสาวรีย์พ่อขุนงำเมือง เวลา ๑๓.๐๐ น. เคลื่อนขบวนลงเรือเข้าสู่บริเวณลานหน้าวัดติโลกอาราม เวลา ๑๕.๐๙ น.อัญเชิญองค์พระพุทธรูปขึ้นประดิษฐานบนแท่น ณ.วัดติโลกอาราม กลางกว๊านพะเยา และในตอนค่ำจะมีพิธีเจริญพระพุทธมนต์ สมโภช และพิธีสวดเบิกจนถึงเที่ยงคืน     

ประเพณีไทยการเวียนเทียนกลางกว๊านพะเยา โดยเริ่มมีการเวียนเทียนครั้งแรกในปี พ.ศ. ๒๕๕๐ หลังจากได้มีการอัญเชิญพระพุทธรูป(หลวงพ่อศิลา) มาประดิษฐาน ณ วัดติโลกอาราม กลางกว๊านพะเยา ซึ่งจะทำให้วันเพ็ญเดือน ๓ เดือน ๖ เดือน ๘ ซึ่งตรงกับ มาฆบูชา วิสาขบูชา และอาสาฬหบูชา จะมีประเพณีไทยพิธีเวียนเทียนกลางน้ำในยามใกล้ค่ำ ชาวบ้านต่างพากันนำดอกไม้ธูปเทียน ล่องเรือไปเวียนเทียนบูชาองค์หลวงพ่อศิลากลางน้ำ ๓ รอบ และในปี พ.ศ. ๒๕๕๓ จังหวัดพะเยา ร่วมกับ สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพะเยาส่วนราชการ และภาคเอกชน จัดงานศิลปวัฒนธรรมล้านนาและงานบวงสรวงพ่อขุนงำเมือง อย่างยิ่งใหญ่ในรอบ ๓๒ ปี ของจังหวัด โดยงานดังกล่าวจะผนวกด้วยกิจกรรมวันสำคัญทางศาสนา คือ วันมาฆบูชา ซึ่งจะมีประเพณีไทยเวียนเทียนกลางกว๊านพะเยา